Het is van belang dat de begroting transparant is en dat er zowel voor de gemeenteraad als voor de externe toezichthouders helder inzicht bestaat in de financiële positie op korte en langere termijn. Zo is in de BBV bepaald dat in de toelichting op het overzicht van baten en lasten een overzicht van incidentele baten en lasten wordt gevoegd. Met behulp van dit overzicht kan bepaald worden in hoeverre een formeel sluitende begroting ook structureel in evenwicht is. De staat wordt ook gebruikt om het kengetal voor de structurele exploitatieruimte te bepalen.
Meerjarige tijdelijk geldstromen waarvan de eindigheid vastligt vanwege een raadsbesluit en/of een toekenningsbesluit worden aangemerkt als incidentele baten en lasten ook als de geldstroom (nog) langer is dan 3 jaar.
Incidentele baten en lasten betreffen die posten die het begrotingssaldo incidenteel beïnvloeden.
Het gaat om eenmalige zaken en om (meerjarige) projecten of subsidies als deze eveneens het
karakter van tijdelijkheid c.q. eindig doel hebben. Reguliere lasten of baten die incidenteel hoger of lager uitvallen horen hier niet bij.
Toevoegingen aan en onttrekkingen uit de reserves worden als incidenteel beschouwd, tenzij het gaat om reguliere onttrekkingen aan financieringsreserves c.q. dekkingsreserves of om onttrekkingen uit een daartoe toereikende (bestemmings)reserve gedurende een periode van minimaal drie jaar met als doel het dekken van structurele (afschrijvings)lasten. Ook hiervan is een overzicht voorgeschreven. Hiervoor verwijzen we naar hoofdstuk 4.2.3.
In de toelichting op het BBV staat als hulpmiddel dat voor het bepalen van een nadere invulling van het begrip ‘incidenteel’ gedacht kan worden aan baten en lasten die zich gedurende maximaal drie jaar voordoen.
Gemeenten mogen op basis van de aangepaste notitie Incidenteel/structureel, zoals ook bevestigd in de begrotingscirculaire van de Provincie, een deel van de algemene reserve gebruiken voor structurele kosten. Dit zogenaamde surplus van de algemene reserve is dat deel dat niet nodig is voor het afdekken van risico’s (weerstandscapaciteit). Van dit vrij besteedbare deel (surplus) kan een gemeente jaarlijks maximaal 10% inzetten voor het dekken van structurele lasten. Met de voorwaarde dat de solvabiliteit groter of gelijk aan 20% is en blijft. Voor 2026 en 2027 is door ons incidenteel een beroep gedaan op de inzet van de Algemene Reserve met jaarlijks € 750.000.
Incidentele baten en lasten
Schades en schadeverhalen zijn op totaalniveau opgenomen. Het gaat hier om schades in de openbare ruimte, zoals openbare verlichting. Voor schades en schadeverhaal is een bedrag van € 63K in deze begroting opgenomen.
Voor 2026 en 2027 is ervoor gekozen om de financiële ruimte in onze Algemene Reserve in te zetten om de tijdelijke begrotingstekorten af te dekken. Normaliter is de inzet van de Algemene Reserve niet toegestaan om structurele uitgaven op reguliere taakvelden af te dekken. In de verslagleggingsregels BBV en in het toezichtskader van de Provincie zijn deze spelregels verruimd. Wij kiezen niet voor een structurele inzet van de Algemene reserve maar slechts incidenteel.
De opvang van ontheemden uit Oekraïne is gedaan op basis van de bekostigingsregeling van het Rijk. Wij verwijzen naar paragraaf 1.6. Er is een bedrag van € 8.111aan zowel lasten als baten opgenomen. Per saldo is dit budgettair neutraal verwerkt.
Voor een aantal gebouwen stopt de exploitatie in verband met herontwikkeling van het gebied. Het betreft locaties de Wieken en Hertog van Brabant. Deze kennen nog wel lasten en baten in de tussenliggende periode.
Voor het gebouwenbeheer zijn tijdelijk middelen vrijgemaakt voor extra inhuur.
Voor het opzetten van extra voorlichtingslessen op basisscholen en het organiseren van HALT-spreekuren is een incidentele subsidie aan Halt toegekend.
Het opstellen van de nieuwe Woonvisie (nieuwe naam van de wet: Volkshuisvestingsprogramma 2026-2030) zal in samenwerking met een extern bureau plaatsvinden. Het budget dat hiervoor benodigd is bedraagt € 20.000, waarvan € 13.000 voor 2026.
In 2025 wordt de Nota grondbeleid geactualiseerd. Hiervoor is een budget van € 15.000 benodigd.
Middels de inzet van een wijkmakelaar kan een laagdrempelige en informele verbinding gelegd worden met de samenleving. De wijkmakelaar is de verbindende factor tussen overheid en inwoner. De wijkmakelaar gaat niet het werk overnemen van de overige ambtenaren. Netwerken met partijen in bijvoorbeeld het maatschappelijk middenveld is elders belegd. Ook meldingen over de openbare ruimte komen niet terecht bij de dorpsmakelaar. De kosten voor de pilot in 2025 bedragen € 90.000.
Voor de actualisatie van de Wegenlegger is een incidenteel budget nodig van € 30.000.
De procedure heeft een aanvang in 2024 en loopt door in 2025. Voor de externe begeleiding en andere incidentele kosten zoals huur accommodaties is een incidenteel budget opgenomen.
Baten waar stortingen in reserves tegenover staan
Voor de mutaties op het taakveld Rijksinfra is een bestemmingsreserve gevormd. Het saldo van de lasten en baten verloopt jaarlijks via de bestemmingsreserve. In 2025 verwachten we een terggaaf vanuit het onderdeel N65 door de Provincie. Het project is tijdelijk on hold gezet. Hierdoor ontstaat er een voordeel in dit jaar van € 9.233K. Zie ook paragraaf 1.4 van het jaarverslag.
In 2025 wordt binnen project De Wieken de voormalige Willibrordusschool en de sporthal verkocht. Deze panden worden in de huidige niet bouwrijpe staat verkocht voor € 640.000. Deze opbrengst komt ten gunste van het bestemmingsreserve Rijksinfra.
De winstnemingen in de grondexploitatie Den Hoek en de Wieken (onderdeel ZOED) en daarmee samenhangende VPB lasten zijn opgenomen in deze staat.
Lasten waar onttrekkingen uit reserves tegenover staan
De uitgaven die we doen voor het convenant de Kwebben, de bijdragen in het kader van de weidevogelconvenant, de stimuleringsregeling landschap, de leader Groene Woud en Erven Plus worden gedekt vanuit het groenfonds.
Voor de implementatie van de wet Kwaliteitsborging zijn van het Rijk middelen ontvangen. De kosten hiervoor in de meerjarenbegroting dekken we uit de Algemene reserve.
De extra kosten voor het leerlingenvervoer van Oekraïense vluchtelingen dekken we uit de bestemmingsreserve Migratie en Opvang.
De extra kosten voor het nieuwkomersonderwijs aan Oekraïense vluchtelingen dekken we uit de bestemmingsreserve Migratie en Opvang.
Voor dekking van de extra lasten vanuit het “oude” Integraal Huisvesting Plan (IHP) valt een bijdrage uit bestemmingsreserve IHP vrij van € 160K. De bijdrage daarna wordt lager doordat de kapitaalslasten ook dalen als gevolg van het afstoten van de locatie Hertog van Brabant, welke onderdeel wordt van een grex.
Voor het afkopen van schulden van inwoners verwachten we een incidenteel budget van in totaal € 100.000 nodig te hebben. Een deel valt in 2024 en het restant van €80.000 verspreid over de jaren 2025 tot en met 2027. Hiervoor zetten we de budgetruimte in die beschikbaar komt uit de niet volledige inzet van de middelen voor de energietoeslag in 2023 (die vrijvalt in het rekeningsaldo en daarmee naar de Algemene reserve).
Buurtgezinnen richt zich op kinderen in kwetsbare situaties die een zeker risico lopen. Met de incidentele subsidie wordt een passend ondersteuningsaanbod en een sterke basis voor jeugdigen en gezinnen gerealiseerd. De subsidie wordt gedekt vanuit de bestemmingsreserve Beschermd wonen en Maatschappelijke opvang.
Voor het afscheid van de burgemeester is een incidenteel budget van € 30.000 in de begroting toegevoegd. Dekking vindt plaats vanuit de Algemene reserve.
Voor cofinanciering verwachten fondsen dat de opdrachtgever (lees de gemeente) een substantiële bijdrage levert aan de uitvoering/realisatie kosten. Zover als we nu een beeld hebben van de mogelijke kosten, stellen we voor om hiervoor in 2026 eenmalig een bedrag van € 80.000 op te nemen. De realisatie betreft meerdere objecten, met ieder een ander tijdspad. Voor de fondsenwerving is het echter nodig om een totaalbeeld te schetsen.
Incidentele baten en lasten | 2025 | 2026 | 2027 | 2028 |
---|---|---|---|---|
x € 1.000 | ||||
Incidentele baten | ||||
Schadeverhaal | 63 | 65 | 66 | 68 |
Inzet algemene reserve tbv exploitatie | 0 | 750 | 750 | 0 |
Bekostigingsregeling Oekraïne | 8.111 | 6.301 | 3.142 | 0 |
Baten af te stoten vastgoed | 114 | 59 | 0 | 0 |
Baten waar stortingen in reserves tegenover staan | ||||
Rijksinfra tlv exploitatie | 9.233 | 0 | 0 | 434 |
Verkoopopbrengst De Wieken | 640 | |||
Winstneming grexen | 40 | 308 | 0 | 0 |
Totaal incidentele baten | 18.202 | 7.483 | 3.959 | 502 |
Incidentele lasten | ||||
Schades | 63 | 65 | 67 | 68 |
Opvang ontheemden Oekraïne | 8.111 | 6.301 | 3.142 | 0 |
Lasten af te stoten vastgoed | 182 | 38 | 0 | 0 |
Inhuur gebouwenbeheerder | 17 | 99 | 0 | 0 |
Incidentele subsidie bureau Halt | 10 | 9 | 0 | 0 |
Volkshuisvestingsprogramma 2026-2030 | 7 | 13 | 0 | 0 |
Actualiseren nota Grondbeleid | 15 | 0 | 0 | 0 |
Wijkmakelaar | 90 | 0 | 0 | 0 |
Actualiseren wegenlegger | 30 | 0 | 0 | 0 |
Benoemingsprocedure burgemeester | 12 | 0 | 0 | 0 |
Lasten waar onttrekkingen uit reserves tegenover staan | ||||
Convenant natuurpark Kwebben | 3 | 3 | 3 | 3 |
Bijdrage weidevogelconvenant | 5 | 5 | 5 | 5 |
Stmuleringsregeling landschap | 10 | 0 | 0 | 0 |
Leader Groene woud | 5 | 5 | 5 | 0 |
Erven Plus | 4 | 0 | 0 | 0 |
Implementatie Omgevingswet | 203 | 0 | 0 | 0 |
Implementatie Wet kwaliteitsborging | 35 | 35 | 0 | 0 |
Leerlingenvervoer Oekraïne | 25 | 25 | 25 | 25 |
Nieuwkomersonderwijs | 13 | 31 | 31 | 31 |
Mutatie reserve IHP | 160 | 70 | 51 | 20 |
Reduceren schulden | 30 | 30 | 20 | 0 |
Buurtgezinnen | 51 | 23 | 0 | 0 |
Afscheid burgemeester | 30 | 0 | 0 | 0 |
Vennootschapsbelasting | 1 | 0 | 0 | 0 |
Kunstwerk station-NMKV | 0 | 80 | 0 | 0 |
Totaal incidentele lasten | 9.112 | 6.831 | 3.349 | 152 |
Saldo incidentele baten en lasten | 9.090 | 652 | 610 | 350 |
Verrekeningen met reserves | ||||
Baten | ||||
Convenant natuurpark Kwebben | 3 | 3 | 3 | 3 |
Bijdrage weidevogelconvenant | 5 | 5 | 5 | 5 |
Stmuleringsregeling landschap | 10 | 0 | 0 | 0 |
Leader Groene woud | 5 | 5 | 5 | 0 |
Erven Plus | 4 | 0 | 0 | 0 |
Implementatie Omgevingswet | 203 | 0 | 0 | 0 |
Implementatie Wet kwaliteitsborging | 35 | 35 | 0 | 0 |
Leerlingenvervoer Oekraïne | 25 | 25 | 25 | 25 |
Nieuwkomersonderwijs | 13 | 31 | 31 | 31 |
Mutatie reserve IHP | 160 | 70 | 51 | 20 |
Reduceren schulden | 30 | 30 | 20 | 0 |
Buurtgezinnen | 51 | 23 | 0 | 0 |
Afscheid burgemeester | 30 | 0 | 0 | 0 |
Vennootschapsbelasting | 1 | 0 | 0 | 0 |
Kunstwerk station-NMKV | 0 | 80 | 0 | 0 |
Totaal incidentele baten | 574 | 306 | 140 | 84 |
Lasten | ||||
Rijksinfra tlv exploitatie | 9.233 | 0 | 0 | 434 |
Verkoopopbrengst De Wieken | 640 | 0 | 0 | 0 |
Winstneming grexen | 40 | 308 | 0 | 0 |
Totaal incidentele lasten | 9.913 | 308 | 0 | 434 |
Totaal met reserves verrekend | -9.340 | -1 | 140 | -350 |
Resultaat incidentele baten en lasten | -249 | 650 | 750 | 0 |
Per saldo zit er in het begrotingsresultaat 2025 dus een bedrag van € 249.000 aan incidentele lasten.